ÖNSÖZ

 

PİSTLERDEN SİLİNMEYECEK İZ

 

Atletiz doğduğundan bu yana; nice ünlü şampiyonlar , pistlerde nice ünlü rekorlar kırmışlardır.

Yağmurlar yağmış ,depremler olmuş seller gelmiş pistler ve izler kaybolmuştur.

Tekillerin Neriman rekortmen olarak idealine erişti. Fakat pistlerde çivilerin izleri bir kuşağa kalmadan silindi. Amma o yılmadı başına karlar yağana kadar savaştı ve beyaz kağıtlardan pistlere siyah mürekkeplerle öyle bir çivili izi bırakmaya başardı ki ne deprem ne sel ne de yangın bu izi artık silemeyecek.

Kitap yıpranmayan bir öğretmendir. Kitaplar mağlup edilemeyecek atletlere benzerler. İşte bu ilk elinizde tuttuğunuz atletizm kitabı bir stafet gibi elden ele devam edecek , silinecek rekorları koruyacak. ,unutulan kahramanları sıcak tutacaktır.

Türkiye’mizde sönmeye yüz tutan atletizm meşalesini tek başına taşıyarak tüm pistleri aydınlatmayı başaran Tekilin gayretini ,çalışmasını ve eserini çetin bir bayrak yarışını kazanmış milli takımımızı ayakta alkışlar gibi heyecanla , gözlerim buğulanarak alkışlıyor ,     ‘sağol’ diyorum …

 

 

                             

                                                          TÜRKİYE SPOR YAZARLARI DERNEĞİ

                                                                           GENEL SEKRETERİ

                                                        

 

                                                                          ERDOĞAN ARIPINAR

 

 

 

 

SUNUŞ

 

Kitaplardan gazetelere ,dergilere kadar yayınların her çeşidi ,toplum yapısında en önemli harçlardandır.

Elinizdeki bu kitap ,Ülkemizde kitaplığı bulunmayan Atletik Sporların her zaman el altında olması gerekli eserlerden birini teşkil etmektedir. Başvurma belgelerini de veren bu kitabın , birer çiçek demeti olan bu yarışmalar içindeki karakteristik Atletizm olaylarını yurt ve dünya çapında yansıtması, şayet bir kazanç sayılırsa ,Türkiye Atletizm Federasyonunun kurulduğu 10. Ağustos 1922 tarihine kadar , geriye uzanan yıllar bu bakımdan heba olmuş demektir.

Değerli tenkit ve önerilerinizi dikkate alarak ,her yıl daha gelişmiş bir hale geleceğine inandığımız bu çalışmaların , Türk Atletizminde önemli bir yeri olacağı ümidi ile mutluluk duymaktayız.

                                                                                       

                                                                                      

                                                                         NERİMAN TEKİL

 

 

 

İSTANBUL 1979

 

 

 

 

 

 

TÜRKİYENİN İLK KADIN BAŞHAKEMİ EŞİM NERİMAN TEKİL’E

 

1978 ‘ DE ATLETİZM

 

1978 yılının tamamı ile 1979 yılımın ilk yarısına ait önemli ve karakteristik olaylarını kapsayan bir buçuk yıllık dönemde Atletizm Sporu gerek dünyada gerekse yurtta hakikaten hareketli oldu

 

DÜNYADA

 

1978 yılında spor dünyası Henry Rono isimli Afrikalı bir zenciyi tanıdı. Rono’nun bir sezonda kırdığı 4 Dünya Rekoru akıllara durgunluk verdi. Kenyalı atlet Rono pistlerde bir kasırga gibi eserken mesafeler içinde birçok memleketlerin rekorlarını bir değil , aynı yarış içinde iki defa yutuyor,çok farklı saniyelerle kırdığı yeni dünya rekorları da kendisine olan hayranlığı arttırıyordu. 26 yaşındaki bu Kenyalı atlet üç ay içinde 4 ayrı dünya rekorunun ilkini tahsilini yaptığı Amerikada 5.000 m de kırdığı 13.08.4 ile parladı. Bunu 3.000 Steeple deki 8.05.4 lük dünya rekoru takip etti. Bunu da Viyana da kırdığı 27.22.5 lik 10.000 m dünya rekoru izledi. Osloda da 7.32.1 lik 3.00 m dünya rekoru ile sezonu tamamladı. 1978 yılında katıldığı hiçbir yarışmada geçilmeyen Rono 1979 yılında aynı başarıyı gösteremedi. Bazı yarışmalarda kendisini geçenler oldu. Bakalım Rono 1980 Moskova Olimpiyatlarında kaç koşu koşacak ve kaçıncı olacak.

Dünyada ilk 2 metreyi aşabilen 2 bayan atlet İtalyan Simeoni ile Demokratik Alman Ackermann Avrupa Atletizm Şampiyonasında buluştular. 2 atletin yaklaşık 2,5 saat süren savaşımlarından sonra pistten sevinçle ayrılan Sara Simeoni oldu.

Sağanak halinde yağan yağmura karşın çıta dünya rekoru olan 2.01 e yükseltildikten sonra yarışın sonucu belirlendi. Dünya rekortmeni Simeoni bu yüksekliği 2. hakkında geçerek Akermann ı hayatında ilk defa mağlup etmeyi başardı. Altın madalya bu iki atlet arasında devamlı yer değiştirdi. Ackermann 2.01 i üçüncü atlayışında başarılı bir biçimde geçmiş ve hatta sevinçle havaya fırlamışken çıta kimsenin anlamadığı bir şekilde yere düşünce yarış da sona ermişti.

1978 de yükseklerde dolaşan yüksekçilerden biri de 20 yaşındaki Sovyet atleti Yaschenko idi. İki sezon önce Amerika turnesi esnasında kırdığı 2.33 dünya yüksek atlama rekorunu 1978 yılı içinde önce 2.34 m sonra da 2.35 m leri aştı. Yaschenko  nun 2.35 lik dünya rekorunu Milano da yapılan kapalı salon yarışmalarında elde etmesi de ayrıca hayret ve hayranlık uyandırdı. Genç Sovyet atleti böylece vatandaşı Valery Brumel in yüksek atlama dalında yarattığı efsaneyi sürdüren kişi olarak ün yaptı .

1978 de Doğu Alman atleti Marita Koch yıların eskitemediği Polonyalı Szewinska ya ait 200 ve 400 m dünya rekorlarını da kırdı.200m de 22.06 ve 400m de 49.19 ve akabinde 48.94 lük dereceleri ile dünya rekorlarını yenilerken bundan böyle bu mesafelerde yalnız kendinin var olduğunu da kanıtlıyordu.

Bayanlar uzun atlamada 7.00m sınırının 2000 yılında aşılabileceği uzmanlar tarafından belirlenmişti. Ne var ki 25 yaşındaki bir bayan atlet 7.09m atlayarak yeni bir dünya rekoru tesis etti. Bu rekorun sahibi 1.73 boyunda ve 11 yıldır atletizm yapıyordu. Bu Rus atletinin ismi Bardauskiene idi.

Doğu Almanyanın 4*100 bayanlar ekibi ise 42.27 saniye ile yeni bir dünya rekoru tesis etmekte gecikmedi. Eski rekor 42.50 saniye idi. 100m engellide Polonyalı Rabsztyn 12.48 ve 400 engellide Rus atleti Zelentsova 54.89 ile yeni dünya rekorlarını kırmakta gecikmediler. Doğu Alman atletlerinden E. Jahl – Schlaak ın kadınlar disk atmada tesis ettiği 70.72m lik yeni dünya rekoru da şahane idi.

Doğu Alman atletlerinden Wolfgang Schmidt disk atma erkeklerde 71.16m ile yeni bir dünya rekoru tesis etti. Gülle atmada yine Doğu Alman atletlerinden Udo Bayer 22.15m ile dünya rekorunu geliştirdi. Çekiç atmada da bu defa Batı Alman atletlerinden Riehm dünya rekorunu 80.32m ile kırdı.

Bütün bunlar dışında iki büyük olay üzerinde daha durmak mümkündür .Bunlardan birincisi atletizm dünyasının harika atletlerinden biri olan Kübalı atlet Juantorena nın 1976 Melbourn Olimpiyat Oyunlarından sonra ilk kez geçilmesi, 1978 yılının diğer önemli atletizm olaylarından biri oldu. İkincisi ise İtalyan sürat koşucusu Pietro Mennea da 100 ve 200metrelerin Avrupa Şampiyonluklarını ülkesine kazandırırken madalya koleksiyonuna 2 altın madalya daha ilave etti.

Prag ta yapılan Avrupa Atletizm Şampiyonasında Sovyet Rusya , hem erkeklerde hem de bayanlarda Avrupanın en güçlü atletizm takımlarına sahip olduğunu gösterdi. Rusyayı erkeklerde Batı Almanya ve bayanlarda Doğu Almanya izlediler.

 

YURTTA

 

Ekrem Özdamar’ın bir yarışma içinde 3 Türkiye rekoru kırması ve yüksek atlamada 2.20m ile Balkan Şampiyonu olması 1978 yılının en büyük atletizm olayı olmuştur. Evvelce 2.13m ile Türkiye rekoruna sahip bir Ekrem Özdamar ın çıtayı yükselte yükselte ilk atlayışını 2.10m den yapması ve bu mesafeyi eşofmanla aşması kendisinden daha iyi derecelere sahip rakiplerinin morallerinin bozulmasına bir neden olmuştur. Ekrem Özdamar ın bu çok kıymetli 2.20m yi Yunanlı seyircilerin önünde ve menfi etki yapması için de avazeleri arasında aşmış olması büyük mana ifade eder. Ekrem bu yarışta evvela 2.14m sonra 2.17m nihayet 2.20myi aşarak 3 Türkiye rekorunu bir günde kırmıştır.

Ekrem Özdamar ın başarı grafiği hergün ve her yıl daha iyiye doğru gitmiştir. Bir antrenörü olmadığı halde kendi boyunda 34 cm gibi fzla bir mesafeyi aşan Ekrem Özdamar acaba Almanya da ,Polonya da ya da Amerikada olsa ,bu ve buna benzer memleketlerde çalışsa , çalıştırılsa ,mutlaka ve mutlaka 2.25 ve 2.30 gibi mesafeleri de rahatlıkla aşardı.1972 yılında 17 yaşındayken 1.45m ile başlayan derecelerini yine aynı yılın içinde 1.75 e yükseltmeyi başaran bu genç bu atlet 1973 yılında 1.95m yi buldu. 1974 yılında ilk kez 2.00m yi geçtikten sonra, bunu 2.06m ye çıkarttı ve 1 cm farkla da Türkiye rekorunun sahibi oldu.1975 yılında 2.08 ve 2.10 m lik dereceleri ile Türkiye rekoru da gelişti.1976 yılında 2.11 ve 2.12 metreleri aşan Özdamar 1977 yılında 2.13m ye çıktı. 1978 yılında ise ,yükselen bu grafik olağanüstü bir yükseliş gösterdi. Üzerinde yükseldiği dizin sakat olmasına rağmen hususi hayatına gösterdiği itina ile iyileşti sonra yukarıda da ifade ettiğimiz gibi 2.14 sonra 2.17 ve daha sonra 2.20 metreleri aşarak Türkiye rekoru ile birlikte yalnız Balkan şampiyonu olmakla kalmadı ,aynı zamanlarda Balkan Oyunlarının 49 yıl içindeki en iyi derecesini yaparak Balkan oyunlarının da sahibi oldu.

Ekrem Özdamar ın bu başarısı Maraton koşusu dışında 14 yıldan beri Türk atletizminin Balkan Pistlerinde kazandığı ilk şampiyonluk olması bakımından ayrı bir önem ve değer taşıyordu. Bu derecesi Ekrem Özdamar ı yılın sporcusu da yaptı. Bazen gazeteler yılın son günü sekiz sütun üzer,ne manşet vererek onu yılın sporcusu ilan ettiler.

1978 yılında Mehmet Yurdadön 12.000m krosta ve Sadık Salman 8.000m orta gençler krosta çiftte Balkan Şampiyonluklarını kazanırken , Salman ın arkasından gelme başarısını gösteren genç istidat Necdet Ayaz da Balkan 2. si oldu.

Mehmet Yurdadön 1976 yılında da Balkan Kros Şampiyonu olmuş fakat karlı bir günde ve daha yarışın başlarında bir Bulgar atletinin çivili ayakkabı ile ayağına basması sonucu sakatlanmış ve çalışmalara ara vermişti. Ayağındaki tendonların uzun süre geçmemiş olması hatta hala onun acısını çekmesi Yurdadön gibi bir süper atletin bütün hayatını ve çalışmalarını alt üst etti. Buna rağmen Yurdadön zaman zaman iyileştikçe çok güzel dereceler çıkarttı. İsviçre de yapılan Dünya Üniversiteler kros Şampiyonasında 31.01.82 ile üçüncü oldu. Bulgaristan yol yarışı birinciliğini aldı,ayrıca 5.000m de 13.48.8 ile tesis ettiği yeni bir Türkiye rekoru ile bu sezonu da süslemesini bildi.

Sadık Salman 1978 de Balkan Şampiyonu olurken bir yıl önceki şampiyonluğunu da kanıtladı ve böylece hayatının ikinci büyük başarısını elde etti.

Orta gençlerde 1978 yılının Balkan ikincisi olan Necdet Ayaz 1500mde de Balkan üçüncülüğünü elde etmekle adını 1978 yılının en başarılı atletleri arasına almayı başardı.

Bir başka atletimiz olan Sermet Timurlenk 800m de mucizeler yarattı. Balkan oyunlarında 1.47.5 ile yeni bir Türkiye rekorunun sahibi olan Timurlenk bu derecesi ile Balkan 2. si olurken bu rekorunu yirmi gün sonra Avrupa Şampiyonasında 1.47.2 ye indirdi. Selanik daha sonra da Prag taki yarışmaları ile Sermet Timurlenk daha ileriki yıllarda 1.46 koşabileceğini kanıtladı, rakiplerinin rüyalarına giren bir atlet olma başarısını sağladı.

Veli Ballı (hook) Maratonunda Şampiyon olmak ve parkurun en iyi derecesini elde etmekle başarılarını 1978 yılında da sürdürdü( 2saat 16 dk 11 saniye).

Ayşe Özkol Pentatlon dalında topladığı 3284 puanla yeni bir Türkiye rekoru tesis etti ve 1978 yılının başarılı bayan atletlerinin başına geçti.

Türk atletizminin 1978 yılında iyiye doğru gidişinin tek emaresi üst üste kırılan Türkiye rekorları idi. Türk atletleri 14 ü yurt dışında olmak üzere 25 Türkiye rekoru tesis ettiler. Bu rekorlara kızlar, yıldızlar ,gençler olmak üzere diğer kategorilerde kırılan Türkiye rekorlarını da eklersek , bu rakamları 66 adedine yükselmektedir. Türk atletlerinin 1978 yılı içinde kırdıkları klasik branşların önemlileri şunlardır.

100m                :           Selim Ergün                              10.5

800m                :           Sermet Timurlenk                     1.47.5

800m                :           Sermet Timurlenk                     1.47.2

5000m              :           Mehmet Yurdadön                   13.52.4

5000m              :           Mehmet Yurdadön                   13.48.8

110 engelli         :           İlhan Ağırbaş                            14.5

110 engelli         :           İlhan Ağırbaş                            14.4

110 engelli         :           Cem Dinç                                 14.4

Yüksek atlama  :           Ekrem Özdamar                       2.20

Sırıkla atlama     :           Tayfun Aygün                           4.90

Sırıkla atlama     :           Tayfun Aygün                           4.97

Gülle atma         :           Turan Kahraman                       16.13

Disk atma          :           Turan Kahraman                       51.44

10.000 yür.       :           İrfan Özdemir                           47.28.0

20.000 yür.       :           İrfan Özdemir                           1.39.21.8

 

 

 

 

OCAK

1978

 

 

 

 

 

 

 

Kayda değer bir yarışma olmadığından bütün atletlerin istifadesi için her zaman el altında bulundurulması gerekli tempo cetveli sunuyoruz.

                              

 

TEMPO CETVELİ

                                            

 

 

100

200

300

400

600

800

1000

1200

1500

2000

3000

4000

5000

8000

10000

11.5

23

34,5

46

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11,75

23,5

35,25

47

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12

24

36

48

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12,25

24,5

36,75

49

1,13,5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12,5

25

37,5

50

1,15,0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12,75

25,5

38,25

51

1,16,5

1,42,0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13

26

39

52

1,18,0

1,44,0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13,25

26,5

39,75

53

1,19,5

1,46,0

2,12,5

 

 

 

 

 

 

 

 

13,5

27

40,5

54

1,21,0

1,48,0

2,15,0

 

 

 

 

 

 

 

 

13,75

27,5

41,25

55

1,22,5

1,50,0

2,17,5

2,45,0

 

 

 

 

 

 

 

14

28

42

56

1,24

1,52,0

2,20,0

2,48,0

 

 

 

 

 

 

 

14,25

28,5

42,75

57

1,25,5

1,54,0

2,22,5

2,51,0

3,33,7

 

 

 

 

 

 

14,5

29

43,5

58

1,27

1,56,0

2,25,0

2,54,0

3,37,5

 

 

 

 

 

 

14,75

29,5

44,25

59

1,28,5

1,58,0

2,27,5

2,57,0

3,41,2

4,55,0

 

 

 

 

 

15

30

45

60

1,30

2,00,0

2,30,0

3,00,0

3,45,0

5,00,0

 

 

 

 

 

15,25

30,5

45,75

61

1,31,5

2,02,0

2,32,5

3,03,0

3,48,7

5,05,0

7,37,5

 

 

 

 

15,5

31

46,50

62

1,33

2,04,0

2,35,0

3,06,0

3,52,5

5,10,0

7,45,0

 

 

 

 

15,75

31,5

47,25

63

1,34,5

2,06,0

2,37,5

3,09,0

3,56,2

5,15,0

7,52,5

10,30,0

13,07,5

 

 

16

32

48

64

1,36

2,08,0

2,40,0

3,12,0

4,00,0

5,20,0

8,00,0

10,40,0

13,20,0

 

 

16,25

32,5

48,75

65

1,37,5

2,10,0

2,42,5

3,15,0

4,03,7

5,25,0

8,07,5

10,50,0

13,32,5

 

 

16,5

33

49,5

66

1,39

2,12,0

2,45,0

3,18,0

4,07,5

5,30,0

8,15,0

11,00,0

13,45,0

22,00,0

27,30,0

16,75

33,5

50,25

67

1,40,5

2,14,0

2,47,5

3,21,0

4,11,2

5,35,0

8,22,5

11,10,0

13,57,5

22,20,0

27,55,0

17

34

51

68

1,42

2,16,0

2,50,0

3,24,0

4,15,0

5,40,0

8,30,0

11,20,0

14,10,0

22,40,0

28,20,0

17,25

34,5

51,75

69

1,43,5

2,18,0

2,52,5

3,27,0

4,18,7

5,45,0

8,37,5

11,30,0

14,22,5

23,00,0

28,45,0

17,50

35

52,5

70

1,45

2,20,0

2,55,0

3,30,0

4,22,5

5,50,0

8,45,0

11,40,0

14,35,0

23,20,0

29,10,0

17,75

35,5

53,25

71

1,46,5

2,22,0

2,57,5

3,33,0

4,26,2

5,55,0

8,52,5

11,50,0

14,47,5

23,40,0

29,35,0

18

36

54

72

1,48

2,24,0

3,00,0

3,36,0

4,30,0

6,00,0

9,00,0

12,00,0

15,00,0

24,00,0

30,00,0

18,25

36,5

54,75

73

1,49,5

2,26,0

3,02,5

3,39,0

4,33,7

6,05,0

9,07,5

12,10,0

15,12,5

24,20,0

30,25,0

18,50

37

55,50

74

1,51

2,28,0

3,05,0

3,42,0

4,37,5

6,10,0

9,15,0

12,20,0

15,25,0

24,40,0

30,50,0

18,75

37,5

56,25

75

1,52,5

2,30,0

3,07,5

3,45,0

4,41,2

6,15,0

9,22,5

12,30,0

15,37,5

25,00,0

31,15,0

19

38

57

76

1,54

2,32,0

3,10,0

3,48,0

4,45,0

6,20,0

9,30,0

12,40,0

15,50,0

25,20,0

31,40,0

19,25

38,5

57,75

77

1,55,5

2,34,0

3,12,5

3,51,0

4,48,7

6,25,0

9,37,5

12,50,0

16,02,5

25,40,0

32,05,0

19,50

39

58,50

78

1,57

2,36,0

3,15,0

3,54,0

4,52,5

6,30,0

9,45,0

13,00,0

16,15,0

26,00,0

32,30,0

19,75

39,5

59,25

79

1,58,5

2,38,0

3,17,5

3,57,0

4,56,2

6,35,0

9,52,5

13,10,0

16,27,5

26,20,0

32,55,0

20

40

60

80

2,00,0

2,40,0

3,20,0

4,00,0

5,00,0

6,40,0

10,00,0

13,20,0

16,40,0

26,40,0

33,20,0

20,25

40,5

60,75

81

2,01,5

2,42,0

3,22,5

4,03,0

5,03,7

6,45,0

10,07,5

13,30,0

16,52,5

27,00,0

33,45,0

20,50

41

61,5

82

2,03,0

2,44,0

3,25,0

4,06,0

5,07,5

6,50,0

10,15,0

13,40,0

17,05,0

27,20,0

34,10,0

20,75

41,5

62,25

83

2,04,5

2,46,0

3,27,5

4,09,0

5,11,2

6,55,0

10,22,5

13,50,0

17,17,5

27,40,0

34,35,0

21

42

63

84

2,06,0

2,48,0

3,30,0

4,12,0

5,15,0

7,00,0

10,30,0

14,00,0

17,30,0

28,00,0

35,00,0

21,25

42,5

63,75

85

2,07,5

2,50,0

3,32,5

4,15,0

5,18,7

7,05,0

10,37,5

14,10,0

17,42,5

28,20,0

35,25,0

21,50

43

64,50

86

2,09,0

2,52,0

3,35,0

4,18,0

5,22,5

7,10,0

10,45,0

14,20,0

17,55,0

28,40,0

35,50,0

21,75

43,5

65,25

87

2,10,5

2,54,0

3,37,5

4,21,0

5,26,2

7,15,0

10,52,5

14,30,0

18,07,5

29,00,0

36,15,0

22

44

66

88

2,12,0

2,56,0

3,40,0

4,24,0

5,30,0

7,20,0

11,00,0

14,40,0

18,20,0

29,20,0

36,40,0

22,25

44,5

66,75

89

2,13,5

2,58,0

3,42,5

4,27,0

5,33,7

7,25,0

11,07,5

14,50,0

18,32,5

29,40,0

37,05,0

22,50

45

67,5

90

2,15,0

3,00,0

3,45,0

4,30,0

5,37,5

7,30,0

11,15,0

15,00,0

18,45,0

30,00,0

37,30,0

100

200

300

400

600

800

1000

1200

1500

2000

3000

4000

5000

8000

10000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ŞUBAT         

1978              

 

 

 

 

21 LE DÖME PASTAHANESİ

23 KIRMIZI EŞOFMAN

25 ÖMER BESİM ÖLMEDİ DOĞDU

26  XXII. YIL SONUÇLARI

32 TÜRKİYE BİREYSEL KROS ŞAMPİYONASINDA BEŞ YILIN MUKAYESESİ (1975-1979)

34 TÜRKİYE KROS ŞAMPİYONASI SONUÇLARI (1978)

 

 

 

 

 

 

LE DÖME PASTAHANESİ

 

Üniversite öğrenimini yapan 35 Türk öğrencisinden biri Leusanne deki Le Döme pastanesinde bir iskemlenin üzerine çıkarak İstanbul dan gizlice gönderdiğim bir mektubu 34 yaşına kadar yüksek sesle okumaya başladı. Sonuçta aralarından seçilen 3 kişilik bir heyet ertesi gün 1 saat 15dk süren bir tren yolculuğundan sora Berne deki İsviçre Atletizm Federasyonu Başkanını ziyaret ettiler. Bu ziyaretin sonucu olarak 12 Şubat 1957 tarihinde TRİBÜNE DE LAUSANNE şu satırları yazdı:

  10 Mart 1957 Pazar günü İstanbul da yapılacak olan Ömer Resim Kupası Enternasyonal Yarışmaları (kırmızı eşofman mükafatı ) için İsviçre şampiyonu August Sutter , İstanbul Atletizm Ajanlığının davetlisi olarak 8 Mart ta uçakla Türkiye ye hareket edecektir.

1956 yılında İnönü stadında yaptığımız11. yıl Cezmi Or yarışmalarına diğer milletlerle katılan Bulgarlar , İstanbul daki organizasyonu parmaklarını ısırarak izlemiş ve demirperdenin o yıl ilk defa biraz aralanmasından yararlanarak eşimle beni 15 gün için Sofya ya davet etmişlerdi. O tarihte Sofya da mevcut 9 otomobilden evet 9 otomobilden birini de benim emrime vererek , sağ tarafına da Türk Bayrağını da çekmişlerdi.

Sofya da yapılan Bulgaristan Şampiyonasında Yarışmalar Başhakemi olarak görev yaptıktan sonra dönüşte arkadaşlarıma müjde vermiştim. Bulgarlar Ömer Besim Kupası I. Yıl yarışmaları için İstanbul a gelecek, ayrıca İstanbul – Sofya arası temaslarda 4 kişilik Atletizm Hakem Deplasmanı gerçekleşecekti.

Sporla siyaseti ayrı ayrı düşünenler yıllardan beri kendilerini kandırmışlardır. Değil devletin ve devletlerin karıştırması , ahlaken sükut etmiş bazı kişilerde bile şahsi görüş ya da şahsi çıkarları için alet edilmekte ve bu husus günümüzde de kolayca müşahede edildiği gibi en yakın dostların arkasına geçerek bugünkü teşkilatın en üst kademesinde olduğu gibi , kanbura yatanlar da görülmektedir.

1957 yılında Bölge Müdüründen münakaşalı bir emir telakki etmiştim. Çaresiz Ömer Besim Kupası I.yıl yarışmalarını belirsiz bir tarihe ertelemiş , biletleri bile dahil gönderilmiş olan Bulgarlara ikinci bir iş ara gelmemeleri için yazdığım telgrafı Bölge Müdürünün masasına bırakarak gitmiştim.

Yakın bir dost bildiğim halen de sadece bir insan olarak sevdiğim bir kişi Federasyon adına uydurduğu yalanlarla aslında bana değil , dostluğa değil ,atletizm sporuna ihanet ederek Bölge Müdürünü kandırmıştı… Ben de mukabil tedbiri almakta gecikmedim. Yarışmayı sigortalamak için Tertip ve Hakem Komitesi Üyeleri ile gazeteci arkadaşlarımdan gizlemeli idim. Bu maksatla onay bile almadan Kervan Seyahat Acentesi ortaklarından yakın dostum olan rahmetli Cavit Bey den Lausanne – İstanbul gidip gelme bir uçak bileti aldım. O tarihlerde İsviçre de hukuk doktorası yapmakta olan kardeşim Fahiman a postaladım.

Bugün hakikat şudur : Ömer Besim in ölüsü ,dirisinden daha kuvvetlidir.

 

1924 yılında 800 m de Macaristan 2. si Ömer Besim in bir Macar ressamı tarafından Budapeşte de yapılan röleyfi

 

 

KIRMIZI EŞOFMAN

Merhum Ömer Besim’in KIRMIZI EŞOFMAN kitabının ön sözü.

 

Memlekette bir eşofmandır ağızdan ağza dolaşır durur. Bunun hikayesini bilenler sayılacak kadar azdır. Bugün için bir tarih olan hikayesi şudur :

1924 te Paris te yapılan Olimpiyat oyunlarına gittik , 2 gün sonra antrenörümüz Mr. Tobin bizi olimpiyat köyünde çalışan Amerikalı Atletlerin yanına götürdü. Sabah saat 10 da birden bire hava karardı bir bulut , derken hafif bir yağmur … Amerikalılar ortadan kayboldular. Biraz sonra üzerlerinde kırmızı renkte tulum şeklinde bir şeyler giymiş oldukları halde tekrar piste çıktılar. O sırada antrenman yapan diğer milletlere mensup atletler yağmurdan bir yere sığınmışlardı. Amerikalılar giydikleri tulum sayesinde hiç ıslanmadan çalışmalarına devam ettiler.

Mr . tobin e Amerikalıların giydiği bu acayip kılık hakkında birkaç sual sordum. Şu tuluma eşofman derlermiş. Atletleri soğuktan korurmuş , müsabakadan sonra üşümelerine mani olurmuş. Hülasa faydalı ve bir atlet için lüzumlu olan bir malzeme.

Paris in irili ufaklı bütün mağazalarını dolaştım, böyle bir şey bulamadım… nihayet Mr. Tobin e 10 dolar verdim, arkadaşları vasıtasıyla Amerikaya bir eşofman sipariş ettim…. Paris den döndükten 1 ay sonra kulübe bir ihbarname geldi. Doğrusu aklımdan hiçbirşey geçmiyordu. Gümrük muamelesi malum 28 TL. Verdim ve elime tutuşturulan paketi aldım. O zaman iki küsur lira idi , bir de 28 lira. İşte 50 liraya Amerika dan bir paket… Kulüpte paketi açtım içinden çıka çıka , benim meşhur ve bugün herkesin meçhulü olan tarihi KIRMIZI EŞOFMAN çıktı.

Eşofmanın paçasında birbirine kilitlenmiş demirler vardı, şimdi bunun adına fermuar diyorlar. Yukarı çekince paçalar açılıyor, aşağı indirilince kilitleniyor. Acayip bir şey… O demirlerin birbirine geçerken çıkardığı patırtısı da müsabakalardan evvel beni üzen ahbap eğlencesi oldu… O zaman atletizm meraklıları benden ziyade Eşofmanımla meşgul olurlardı. Bu müsabakalardan evvel sinir bozan bir haldi. Ne yapalım ki bizim KIRMIZI EŞOFMAN bizim koşulardan daha sevimli görünürdü. Ben de ister istemez modanın kurbanı oldum.

Bugün atletler sahada eşofman giymiş koşuşurken gördükçe, otuz küsür sene gözümün önünden geçiyor, ve 1924 Olimpiyatlarının hatırası KIRMIZI EŞOFMANIM hayalimde canlanıyor.

İşte bunun için ‘derbeder notlarım’ a o güzelim hatırayı izafeten KIRMIZI EŞOFMAN adını verdim.

 

***

 

ÖMER BESİM ÖLMEDİ, DOĞDU

 

Türk Atletizminin 1 numaralı siması ve ilk beynelmilel mümessili rahmetli Ömer Besim ismi 1917 de güreşçi, 1919 da futbolcu, 1922 de atlet, 1928 den itibaren idareci / atlet 1936 da gazeteci olarak başlı başına bir tarihin adıdır.

Türkiye rekorunu 29 defa yenilemiş, Ay-Yıldızlı formayı 28 defa şerefle temsil etmiş ve uzun süreler Türk Milli Takımının kaptanlığını muvaffakiyetle ifa etmiştir.

Türk Atletizminin varlığını bundan 55 yıl önce 1924 Paris Olimpiyatlarında bütün yabancı milletlere tanıtan ve tastik ettiren ebedi kaptan Besim,

--- Sen kabrinde rahat ve müsterih uyu

 

Alman filozoflarından Leibnitz ‘ Her doğuş yeni bir ölüm ve her ölüm yeni bir hayata doğuştur’ der.

Ömer Besim de bizim nazarımızda ölmedi. Adına tertip edilen ÖMER BESİM KUPASI ( Kırmızı Eşofman mükafatı) I. Yıl Enternasyonal Kros Müsabakaları ile O , 1957 yılından itibaren yarının Besim lerine imkan ufukları açacak yeni bir aleme doğru…

 

ÖMER BESİM KIR KOŞUSU

(KIRMIZI EŞOFMAN MÜKAFAATI)

ENTERNASYONAL YARIŞLARI

XXII. YIL

 

İstanbul Atletizm Ajanlığı tarafından 18.2.1978 tarihinde İstinye parkurunda yapılan yarışmalara toplan 163 atlet katılmıştır.

Bu koşu 5.3.1978 Pazar günü aynı parkurda yapılacak XXIII. Balkan Kros şampiyonasının seçmeleri mahiyetinde yapılmış ve şu sonuçlar alınmıştır.

 

ÖMER BESİM 22. ÖLÜM YILI KIR KOŞUSU

2000m GENÇ KIZLAR SONUÇLARI

 

1.      FİLİZ SALMAN                     AĞRI                           6.04.6

2.      NURTEN KARA                    ANKARA                   6.10.9

3.      NERMİN TATAR                   ORDU                         6,15,5

4.      REMZİYE ŞENTÜRK            ANKARA                   6,22,0

5.      GÜLTEN KESKİN                 ANKARA                   6,23,06

6.      GÜLÜMSER KAPLAN          AĞRI                           6,57,0

7.      GÜNEŞ KAPLAN                  AĞRI                           7,02,0

8.      AYNUR CESUR                     BOLU                          7,03,0

9.      SEVİM TEMEL                       AĞRI                           7,04,0

10.  SELİHA TEKKANAT            ADANA                      7,08,0

11.  SEVDA KIRAN                      BALIKESİR                7,11,0

12.  AYTEN ÇIRAKOĞLU           ANKARA                   7,13,0

13.  NECLA AKPINAR                 BOLU                          7,15,0

14.  NADİRE COŞKUN                BALIKESİR                7,17,0

15.  AYŞE ÖZTÜRK                     ZONGULDAK            7,22,0

16.  MELEK DİZMAN                  İZMİT                          7,24,0

17.  YASEMİN CİVİL                   AYDIN                        7,27,0

18.  EMİNE ŞAHİN                       ADANA                     7,29,0

19.  AYŞE YILDIZ                         BOLU                          7,30,0

20.  SONGÜL HURMA                 ADANA                      7,37,0

 

1957 yılının İsviçre Şampiyonu Ogüst Sutter 7.3.1957 tarihinde İstanbul Atletizm Ajanlığının davetlisi olarak Uçakla İstanbul a gelmiş Ömer Besim Kupası ( KIRMIZI EŞOFMAN) 1. Yıl Yarışmalarında koşarak bu koşunun enternasyonel olmasını sağlamış ve ancak 6. olabilmiştir.

 

TAKIM TASNİFİ

 

1.      ANKARA   11 PUVAN

2.      AĞRI          14 PUVAN

3.      BOLU         40 PUVAN

4.      ADANA      48 PUVAN

5.      BALIKESİR 50 PUVAN

6.      İSTANBUL (B) 90 PUVAN

7.      İSTANBUL (B) 99 PUVAN

8.      İSTANBUL(C) 108 PUVAN

 

 

BÜYÜK BAYANLAR 4000m.

 

 

1.      ÜLKER KUTLU               ANKARA                 12,58,4

2.      NERGÜL YILMAZ          ANKARA                 13,12,2

3.      ZELİHA İREZ                   İSTANBUL              14,04,6

4.      NERİMAN BEYOĞLU     ANKARA                14,21,6

5.      SEVİL KAYA                    BURSA                    14,42,8

6.      MERAL GÜRTÜRK          BURSA                    15,16,0

7.      ZEYNEP TÜTENGİL        GAZİANTEP          15,42,0

8.      ÖZGÜL SOYDAN             İSTANBUL              16,13,0 

9.      GÜLHAN ALKIŞ              BALIKESİR             17,04,0

10.  GÜLRAZİYE TİRYAKİ      ANKARA              18,19,0

 

 

TAKIM TASNİFİ

1. ANKARA        7  PUVAN

 

 

GENÇ ERKEKLER   600m.

 

1.      SEFA HET                        ANKARA(A)           15,52,8

2.      MİTHAT LALOĞLU       ERZURUM              16,01,8

3.      İBRAHİM DOĞAN          AĞRI (A)                 16,15,6

4.      ERGÜN YURDADÖN      ANKARA               16,27,6

5.      HANEFİ ATMACA           ANKARA               16,34,6

6.      AYHAN İNANLI              AĞRI(A)                  16,50,0

7.      MUSTAFA ULUSU          SİVAS                      17,14,0

8.      ALİ YENİ                           DENİZLİ                  17,24,0

9.      İBRAHİM ÖNDEŞ            ANKARA (A)           17,26,0

10.  İLYAS ÇİRÇİ                    SİVAS                       17,30,0

11.  MUSTAFA AKYOL          AĞRI(A)                  17,35,0                                                            

12.  İBRAHİM DAĞDELEN      ANKARA(A)          17,40,0

13.  CEVDET ZEMBİLGEN      AĞRI (B)                 17,42,0

14.  İSMAİL AKKUŞ                ZONGULDAK 1.     17,47,0

15.  NECMETTİN POLAT         ERZURUM             17,50,0

16.  MEHMET SİREK               ANKARA (A)          17,54,0

17.  YAŞAR ANTER                 ANKARA                17,56,0

18.  MEHMET ÇOBANOĞLU    İÇEL                       17,57,0

19.  HALİL OĞUZ                      İÇEL                       18,04,0

20.  ALPASLAN ALTDOĞAN   ERZİNCAN           18,06,0

 

 

 

İlk koşu: soldan sağa OGÜST SUTTER / HÜSEYİN TOPSAKAL / İLHAN BİLGÜTAY/ EKREM KOÇAK / İLHAMİ KOÇ / FEVZİ PAKEL Kuruçeşme’den geçerlerken......

 

 

TAKIM TASNİFİ

 

1.      SİVAS                        21 PUVAN

2.      ANKARA(A)            22 PUVAN

3.      AĞRI(A)                   31 PUVAN

4.      ERZURUM               51 PUVAN

5.      İÇEL                         63 PUVAN

6.      ZONGULDAK 1.      75 PUVAN

7.      İSTANBUL (A)         96 PUVAN

8.      İZMİT                        107 PUVAN

9.      ZONGULDAK 2.       109 PUVAN

10.  İSTANBUL (B)          115 PUVAN

 

 

ORTA GENÇ ERKEKLER 8000m

 

1.      NECDET AYAZ                         ANKARA             21,30,0

2.      AHMET ALTUN                        ANKARA             21,46,8

3.      İSMET ŞENGÜL                        ANKARA             21,48,2

4.      SADIK DALMAN                      AĞRI                    21,58,4

5.      ZEKİ ATLI                                 ERZURUM           22,11,8

6.      MEHMET ALİ DOĞRU             İÇEL                     22,16,0

7.      MEHMET KARAÇUHALI        ERZURUM           22,41,0

8.      ŞABAN KÖSEOĞLU                 ANKARA             23,04,0

9.      LÜTFÜ ERGEN                          BALIKESİR         23,18,0

10.  ARİF AY                                      ANKARA            23,28,0

11.  RAMAZAN KÖSEOĞLU           ANKARA            23,39,0

12.  MİTHAT ALTIN                         GAZİANTEP       23,53,0

13.  RAİF ÇAKIR                               BURSA                24,09,0

14.  İBRAHİM ATICI                         KAYSERİ            24,10,0

15.  KAMURAN ÖZREİS                  İZMİR                  24,71,0

16.  KADEM ELMASOĞLU             İSTANBUL          24,19,0

17.  FERİT AŞIK                                ANKARA             24,25,0

18.  AYDIN ÖZBULUR                     İÇEL                     24,42,0

19.  NEVZAT ÇINAR                        ZONGULDAK     24,44,0

20.  M. ALİ ERDOĞAN                     İSTANBUL          25,00,0

 

 

TAKIM TASNİFİ

 

1.      ANKARA             6 PUVAN

2.      İÇEL                    45 PUVAN

3.      BURSA                62 PUVAN

4.      İSTANBUL          64 PUVAN

5.      İZMİT                   72 PUVAN

 

 

KIRMIZI EŞOFMAN

BÜYÜK ERKEKLER 12.000m

 

 

1.      MEHMET YURDADÖN                   ANKARA      FERDİ         31,49,6

2.      İSMAİL KARAGÖZ                          ANKARA         “               32,53,4

3.      MURAT TAŞÇIOĞLU                      ANKARA         “               33,15,2

4.      YUSUF SÖĞÜTLÜ                           İSTANBUL       “               33,20,2

5.      AHMET ÜNAL                                  SİVAS               “               33,25,4

6.      BAYRAM ŞAHİN                             ZONGULDAK   “               33,28,0

7.      ALİ ÇELİK                                        ZONGULDAK   “               33,47,0

8.      SÜLEYMAN ÇEKİCEL                    İSTANBUL        “               34,16,0

9.      SÜLEYMAN SILACI                        BURSA              “                34,31,0

10.  HALİL ÇEKİCİ                                  BALIKESİR       “               34,51,0

11.  HİDAYET SARI                                 İSTANBUL        “               35,14,0

12.  MUAMMER YARGÜLÜ                   ANKARA           “               35,38,0

13.  FİKRİ HOŞAL                                   BURSA               “               35,52,0

14.  TURGAY OĞUZ                                ZONGULDAK   “               36,49,0

15.  MEHMET DÖNER                            GAZİANTEP      “               37,00,0

16.  ŞENOL ÖZDEMİR                            SİVAS                 “               37,10,0

17.  NEVZAT ÜNLÜ                                SİVAS                 “               37,26,0

18.  YÜCEL SARP                                    ANKARA            “               37,54,0

19.  HÜSEYİN YILDIRIM                        ANKARA            “               38,00,0

20.  MEMİK VURUCU                            GAZİANTEP       “               38,14,0

 

BÜYÜK ERKEKLER 12.000m

TAKIM TASNİFİ

 

1. İSTANBUL       23 PUVAN

2. ZONGULDAK 27 PUVAN

3. SİVAS            38 PUVAN

4. BALIKESİR       55 PUVAN

5. GAZİANTEP       58 PUVAN

 

Yayına Hazırlayan : Adem ULUTAŞ - 6025